Tradycja wróżb andrzejkowych sięgała prawdopodobnie już czasów pogańskich. W Europie Środkowej i Zachodniej znany od XII wieku, do Polski zwyczaj przywędrował w wieku XVI, a pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 r.
Wiadomo, iż wróżby te odbywały się w wigilię św. Andrzeja. Patronem tego dnia jest Św. Andrzej z Galilei z zawodu rybak, później podróżnik. Był młodszym bratem św. Piotra. Początkowo był uczniem Jana Chrzciciela. Pod jego wpływem poszedł za Chrystusem, gdy ten przyjmował chrzest w Jordanie. Pierwszy powołany przez Jezusa na apostoła. Życie tego świętego zakończyło się męczeńską śmiercią na krzyżu w kształcie litery X. Przed śmiercią pobłogosławił świadków egzekucji. Ostatnie słowa jakie miał wypowiedzieć przed skonaniem to: „O, dobry krzyżu, od dawna upragniony, weź mnie od ludzi i zwróć mnie mojemu Mistrzowi”. Imię Andrzej pochodzi z greckiego, oznacza siłę i odwagę.
Święty Andrzej uznany jest za patrona panien chcących szybko zmienić stan cywilny. Miał on pomóc dziewczętom w odkrywaniu przyszłości, które chciały dowiedzieć się, kiedy wyjdą za mąż; poznać imię i charakter przyszłego małżonka. Kobiety zamężne nie brały w tym udziału, ponieważ ich los, był już przesądzony.
Chłopcy gromadzili się na podobne wróżby w wigilię świętej Katarzyny, 24 listopada. Jednak katarzynki były mniej atrakcyjne od dziewczęcych andrzejek i z czasem uległy zapomnieniu. Obecnie oba obrzędy zostały połączone i są obchodzone jako andrzejki.
Dziś zarówno dziewczęta jak i chłopcy, dzieci i dorośli bawią się żartobliwymi wróżbami, najczęściej wspólnie, na organizowanych zabawach i imprezach lub kameralnych, domowych spotkaniach.
Również Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury przygotował w swojej ofercie wieczór wróżb, skierowany głównie do najmłodszych mieszkańców miasta i gminy Osiek. Każdy, mały czy duży, mógł uchylić rąbka tajemnicy i poznać swoją przyszłość w licznych wróżbach i zabawach. Przybyli uczestnicy, rządni poznania tajemnicy przyszłości, bawili się świetnie, jak przystało na prawdziwą zabawę andrzejkową. Szczególnie dzieci były zadowolone z możliwości aktywnego i wspólnego spędzenia czasu, a przygotowane przez pracowników wróżby i słodkości cieszyły najmłodszych szczególnie. Budujący jest fakt, że imprezy organizowane przez M – GOK w Osieku spotykają się z dużym zainteresowaniem mieszkańców naszego regionu.
Na koniec warto przypomnieć sobie przysłowia, które traktują o dniu Świętego Andrzeja: Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży. Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.
Wszystkim Andrzejom i nie tylko im życzymy spełnienia wróżb, a młodym pannom na wydaniu rychłego ożenku.
Tekst: Jacek Piwowarski
Zdjęcia: Beata Król, Ilona Bąk, Jacek Piwowarski
[nggallery id=4]
